T20/2020 – NASZE OKOLICE ZNANE NIEZNANE – JABŁONKÓW

26.7.2020 – W ramach cyklu wycieczek „Nasze okolice znane nieznane” zwiedziliśmy Jabłonków, miasteczko leżące w rozwidleniu dwu rzek – Olzy i Łomnej, oraz jego najbliższą okolicę.

Podziwialiśmy jego malownicze usytułowanie u podnóża Kozubowej i Stożka z Bachratej i Witaliszowa, przeszliśmy się Laskiem Miejskim, odpoczęli w ogródku przy restauracji Ameryka a wędrówkę zakończyliśmy na jabłonkowskim Rynku Mariańskim.

Trzy wersje nazwy miasta Jabłonków: Od jabłoni, która rosła w miejcu założenia Jabłonkowa. Od słowa jablon, co oznaczało w żargonie przejeżdżających kupców jawor a w okolicy Jabłonkowa wiele ich rosło. Od słowa gablun, co oznaczało cło, opłata, celnica. Na pograniczach można się spotkać z takimi nazwami miejscowości: Jabłonka, Jablůnka, Jablonné, Jablonec…

Mieszczan dawnego Jabłonkowa nazywano Jackami. Wywodzili się pono z plemienia irańskiego – Jazygów. Nosili strój jackowski, który różnił się od stroju śląskiego czy gorolskiego. W okresie austrowęgier mieszczanie jabłonkowscy mocno sympatyzowali z władzą cesarską, dlatego też Jabłonków nazywano niegdyś Małym Wiedniem lub Wolatym Wiedniem, to z powodu częstych u jabłonkowian zachorowań tarczycy w wyniku niedostatku jodu.

Klasztor konwentu sióstr Elżbietanek wybudowano w Jabłonkowie obok starego szpitala „Na Kałużi” w 1861. Z powodu częstych powodzi w 1928 roku przeniesiono klasztor na wzgórze „Antóniczek”, w dwa lat później dobudowano szpital a w 1932 roku obok klasztora stanął kościół pw. św. Józefa. W starym klasztorze mieści się dziś Światowe Muzeum Biblii.

W Jabłonkowie miała swój dom ostatnia z dynastii Piastów Cieszyńskich Elżbieta Lukrecja. W roku 1656 zatrzymał się tu król polski Jan Kazimierz, w 1809 cesarz Franciszek II, w 1914 marszałek Polski Józef Piłsudski. W Jabłonkowie żył i malował malarz samouk Alojzy Talarek. Według jego obrazów na szkle utrwalił Jabłonków Antoni Szpyrc, autor monografii o Jabłonkowie. Z miastem był związany Karol Piegza długoletni dyrektor Polskiej Szkoły Wydziałowej w Jabłonkowie i autor zbioru opowiadań Sękaci ludzie. …